Doğa Koleji’nden deprem sonrasında psikolojik iyi oluş için öneriler

Doğa Koleji Rehberlik kısım liderleri ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek tarafından, afet sonrası çocukların ve yetişkinlerin ruhsal yeterli oluşunu desteklemek için kıymetli tavsiyelerde bulunuldu.

Doğa Koleji’nden yapılan açıklamada, Tabiat Koleji Rehberlik kısım liderleri ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek’in ortak açıklamasına yer verildi.

Türkiye’de 6 Şubat 2023’te 10 vilayette yaşanan ve birçok etraf ili de etkileyen zelzelelerin derin hasarlar bıraktığı ve kayıplar yaşattığı anımsatılan açıklamada, zelzelenin fizikî ziyanının, ülkenin tüm şiddeti ve yükü ile yaşadığı belirtildi.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Bu zorlukla yaşamaya devam ederken sarsıntının en az fizikî boyutu kadar ruhsal boyutunu da görmeli ve önemsemeliyiz. Travmatik olaylardan sonra verilen reaksiyonlar, sırf afeti yaşayanlarda değil onların ailelerinde, yakınlarında, afetzedelere yardım eden şahıslarda; afeti gören, duyan, afete şahit olan, afeti toplumsal medya üzerinden takip eden ve izleyenlerde de görülebilir. Bu nedenle afetlerden sonra ortaya çıkabilecek gerilim reaksiyonlarını bilmek ve manalandırmak hepimiz için değerlidir.”

Travma sonrası verilen reaksiyonlara değinilen açıklamada, şu sözlere yer verildi:

“Duygusal yansılar; şok, öfke, çaresizlik, çok endişe hali, suçluluk, karamsarlık olarak sayılabilir. Bilişsel reaksiyonlar; niyet ve fikir akışında meydana gelen reaksiyonlardır. Hafıza ve konsantrasyon sıkıntıları, istenmeyen ve önlenemeyen niyetler olarak kendini gösterebilir. Fizikî reaksiyonlar; uyuyamama, yorgunluk, gerginlik, baş ağrısı, mide-bağırsak problemleri olarak görülebilir. Davranışsal reaksiyonlar; irkilme, sarsıntısı hatırlatacak olaylardan kaçınma ve daima tetikte olma halidir. Toplumsal yansılar; bireyler ortası münasebetlerde çatışma ve problemler, yabancılaşma, toplumsal olarak geri çekilme ya da çok bağlanma, anne/babadan/bakım verenden ayrılmayı istememe üzere reaksiyonlardır.”

Çocukların ruhsal yeterli oluşu için ailelere öneriler

Doğa Koleji açıklamasında, zelzele sonrasında çocukların ruhsal güzel oluşu için ailelere şu tekliflerde bulundu:

“Yetişkinler de dehşetlerini, olumsuz hislerini çocuklarıyla yaşlarına uygun formda, kendilerini hazır hissettiklerinde paylaşmalıdır. Çocuklarınız için yapabileceğiniz en düzgün ve manalı şeylerden biri de onları dinlemektir. Çocuklarla afet hakkında konuşmak (yerkürenin hareketleri), yaşlarına uygun kitaplar okumak, fotoğraflar yapmak, birlikte araştırmak, oyunlar oynamak, birlikte vakit geçirmek, yaşanan bu şiddetli süreci daha sağlıklı geçirilmesini sağlayacaktır. Çocuklara her zamankinden biraz daha fazla yakınlık ve şefkat göstererek ruhsal uygun oluşlarını destekleyebilirsiniz. Çocukların zelzele hakkında sorduğu soruları dinleyerek yaşlarına uygun bir formda onları korkutmadan cevaplamak, zelzele hakkında bilinçlenerek gerekli tedbirleri alıyor olmak da çocuklara kendini inançta hissettirecektir.”

Küçük yaş kümelerinde çocuklara kolay ve yapılandırılmış vazifeler verilmesi, ufak sorumluluklar almalarına fırsat tanınması gerektiği aktarılan açıklamada, daha büyük yaş kümelerinde ise akademik ve toplumsal yaşantının devam etmesinin desteklenebileceği belirtildi.

Açıklamada, çocuklarla birlikte vakit geçirmenin değerine işaret edilerek, “Bu periyotlarda hoşgörülü ve destekleyici olmak kıymetlidir. Bu periyotlarda bilhassa küçük yaş kümesi çocuklar, medyadaki olumsuz içeriklerden uzak tutulmalıdır. Kendinize ve çocuklarınıza yardımcı olmak için yapabileceğiniz en uygun şeylerden biri de hakikat kaynaklardan bilgi almaktır. Çocuğunuz; sarsıntı sonrasında çok panik olma, ağlama nöbetleri, daima uyku meseleleri ya da ağır davranış sıkıntıları üzere yansılar gösteriyorsa bir uzmana gereksinimi olabilir.” sözleri kullanıldı.

Deprem sonrasında yetişkinlerin ruhsal düzgün oluşu için öneriler

Deprem sonrasında yetişkinlerin ruhsal yeterli oluşuna değinilen açıklamada, bu periyotta, vücudun ve zihnin işleyişini düzenlemek için nefes antrenmanları, tertipli beslenme, dinlenme, kâfi uyku, yürüyüş üzere fizikî idmanların faydalı olacağı bildirildi.

Açıklamada, sarsıntı öncesindeki günlük işlere dönebilmek ismine günlük küçük misyonlar verilmesinin yansıların olağanlaşmasına katkıda bulunacağı söz edilerek, “Bu devirde değerli kararlar vermekten kaçınılmalıdır. Yakınınızda olan ve sizi anlayacak arkadaşlarınıza, sevdiklerinize zelzele anında ve sonrasında yaşadıklarınızı anlatın. Toplumsal takviyeler güzelleştirici tesire sahiptir. Birileriyle konuşmak, zelzele sonrası toparlanmaya ve olup bitenin daha yeterli anlaşılmasına yardımcı olur.” denildi.

Deprem bölgesinde ne olup bittiğini öğrenmek istemenin hayli doğal olduğu fakat zelzeleye ilişkin manzara, fotoğraf, haber ve tartışmalara gereğinden fazla odaklanmanın, travma reaksiyonlarının artmasına neden olabileceği aktarılan açıklamada, “Yaşananlar karşısında beşerler kendini çaresiz ve hiçbir şey yapamayacak durumda hissedebilirler. Zelzele üzere afetlerden sonraki birinci haftalarda tüm bu belirtilerin görülmesi olağandır. Lakin vakitle azalmıyorsa, günlük yapılması gerekenleri yapamaz hale getiriyor ve başa çıkılamadığı düşünülüyorsa bir uzmandan dayanak alınması sağlıklı olacaktır.” tabirleri kullanıldı.